به نقل از «ایران اکونومیست»

فهم بالایی از سیاست داشت اما وارد آن نشد

تاریخ انتشار: ۱۴ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۳۱۳۵۷

بهرام پروین گنابادی معتقد است: علامه قزوینی در عرصه سیاست از فهم بالایی برخوردار بود و این فهم در نظراتی که ارائه می‌‎کرده نمایان است منتها چون انسانی بسیار تخصص‌گرا بود، هرگز به عرصه سیاست وارد نشد.

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، دومین نشست از مجموعه نشست‌‎های «صد کتاب ماندگار قرن» با حضور نجفقلی حبیبی - عضو هیات امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران -، سیدصادق سجادی - پژوهشگر تاریخ و متون -، بهرام پروین گنابادی - پژوهشگر زبان و ادب فارسی - و جمعی از پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های ادبیات و تاریخ برپا شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

غلامرضا امیرخانی، مشاور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و دبیر این نشستِ تخصصی با اشاره به این‌که برگزاری این نشست‌‎‌های تخصصی بر اساس پیشنهاد  مختارپور رئیس سازمان مطرح و عملیاتی شده، هدف آن را معرفی و بررسی برترین کتاب‌‎هایی عنوان کرد که در یکصد سال اخیر توسط نویسندگان ایرانی تالیف شده و در ایران به چاپ رسیده‌اند.

به گفته او، در این نشست‌ها کتاب‌هایی با موضوعات مختلف به غیر از ادبیاتِ داستانی، رمان و نمایشنامه بررسی می‌‎شوند. 

 

دقت قزوینی در تحقیق موضوعات و بیان نقل‌قول‌ها مثال‌زدنی است

سیدصادق سجادی پژوهشگر تاریخ و متون در آغاز صحبت‎‌های خود علامه محمد قزوینی را فردی دقیق در پژوهش متون تاریخی معرفی کرد و  گفت: کتابِ «بیست مقاله قزوینی» مشتمل بر مقاله‌‎های ادبی و تاریخی است که این مجموعه مقاله‌ها از حیث توجه و دقت بسیار بالای قزوینی در تحقیق موضوعات به خصوص بیان نقل قول‎‌ها مثال‌زدنی است.

 او افزود: آنچه در کتابِ «بیست مقاله قزوینی» به همت ابراهیم پورداوود و عباس اقبال آشتیانی گردآوری شده، مربوط به تاریخ معاصر است. این کتاب علاوه بر نگاه علامه قزوینی به مباحث ادبی، از منظر شیوه پرداخت، نگارش و روایت‌‎های تاریخی او نیز قابل توجه است. قزوینی روش جالبی را در توجه به تاریخ در نظر گرفته است؛ او به شیوه داستان در داستان موضوعات را در مقاله‌‎های تاریخی با یکدیگر تطبیق داده که این شیوه در زمانه خود بدیع بوده و تازگی خود را تا امروز نیز حفظ کرده است.

مولف کتاب «تاریخ برمکیان» با اشاره به جایگاه تاریخ بیهق در مجموعه مقاله‌های علامه قزوینی، گفت: از مجموعه نوشته‌‎های این نویسنده فرهیخته آنچه بیش از هر عنوانی نظرم را جلب کرده، توجه محمد قزوینی به تاریخ بیهق و متعلقات آن است. همچنین انتقادهایی که قزوینی نسبت به ورود زبان‌‎های فرنگی مانند فرانسوی و آلمانی به زبان اصیل فارسی وارد کرده، مهم و آموختنی است. برخی از این اصطلاحات در ادبیات رسانه‌ای بویژه روزنامه‌نگاری و تلویزیون رایج شده و استفاده از آنها ادامه دارد.

او ادامه داد: شیوه جست‌وجو و تحقیق علامه قزوینی منحصر به فرد بود، زیرا او در انجامِ تحقیقات، خود را محدود به چارچوب نظری و عملی در روش تحقیق نمی‌‎کرد و حین بررسی و تحقیق منابع، اگر به موضوعات فرعی برمی‌‎خورد در همین میان، پیرامون هریک از آنها مقاله‌‎ مستقل تحقیقی می‌نوشت.

روایتی از دیدار بیهقی با خیام

سجادی بیان کرد: آنچه قزوینی به شکل مبسوط به آن پرداخته، تاریخ بیهق است. او ابتدا به سرزمین بیهق یا سبزوار کنونی و دانشمندانی که از این سرزمینِ تاریخی برخاسته‎اند، اشاره کرده و در ادامه مباحث دیگری را مورد تحقیق و مباحثه قرار داده است. قزوینی در بخشی از این مقاله اشاره می‌کند که ابوالحسن بیهقی با خیام ملاقات کرده و همان‌طور که اشاره کردم شرح این دیدار و وقایع تاریخی را به صورت داستان در داستان روایت کرده که شیوه‎ای بسیار جذاب و خواندنی است.

او در پایان صحبت‎های خود تاکید کرد: شیوه نوین علامه قزوینی در تحقیقات تاریخی برای محققان و بخصوص دانشجویان تاریخ بسیار آموزنده و کاربردی است.

 

انتخاب کتابِ «بیست مقاله قزوینی» هوشمندانه بود

بهرام پروین گنابادی، پژوهشگر زبان و ادب فارسی، با نگاهی ادبی به بررسی کتابِ «بیست مقاله قزوینی»  پرداخت و انتخاب این کتاب را هوشمندانه خواند و گفت: متاسفانه به طور معمول در مقوله کتابخوانی به کتاب‌‎های مجموعه مقالات توجه نمی‌‎کنیم، در حالی که مقاله‌نویسی از مهم‎ترین منابع در روزگاری است که در آن زندگی می‌کنیم و به نوعی تاریخ‌ساز است. کتابِ «بیست مقاله قزوینی» که نزدیک به یکصد سال از نگارش مقاله‌‎های آن می‎‌گذرد، از این نظر حائز اهمیت است.

او ادامه داد: مقاله‌های علامه قزوینی جزو نخستین نوشته‌‎ها در حوزه مقاله‌نویسی در ایران است. در واقع مقاله‌نویسی نوعی از نوشته متعلق به دوران مدرن و یا همان تجدد است که به دلیل بدیع بودن در نگارش، نوعی نوشته ادبی در دنیای متجدد به شمار می‌‎آید و همچنان در دنیای مدرن کاربرد دارد.

این استاد زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان این مطلب که تجدد به معنای سلسله تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بر مبنای انسان‌گرایی است، گفت: علامه قزوینی در دوره‌ای زندگی کرده که فردگرایی اهمیت داشته و مقاله‌نویسی هم مقوله‌ای فردمحور است که موضوع از صافی ذهن یک فرد می‌‎گذرد و بیانگر دیدگاه نویسنده نسبت به موضوعات مختلف است. در واقع مقاله‌نویسی از مقوله گفت و شنود، خارج و مبتنی بر چشم‌مداری می‌شود.

او اظهار کرد: مسئله دیگری که در شیوه مقاله‌نویسی بر نوع نگارش نویسنده تاثیر می‌‎گذارد ایجاز است. ایجاز جوهره نویسنده است زیرا بی‌کم و کاست و به دور از پرداخت به حواشی مستقیم، سر اصل مطلب می‌‎رود و موجز سخن می‌گوید که این مهم یک امتیاز محسوب می‌شود. علامه قزوینی تمام این ویژگی‌‎های نوشتاری را داشت.

علامه قزوینی نماد دقت و روشمندی در تحقیق است

بهرام پروین گنابادی با اشاره به این مطلب که علامه قزوینی نماد دقت و روشمندی در تحقیق است، گفت: یکی از شیوه‌‎های درست و اصیل در مقاله‌نویسی ذکر منبع با همه جزئیات به دور از برداشت نویسنده است که قزوینی در مقاله‌نویسی خود این ویژگی را دارا بود. زیرا او هرگز برداشت خود از متون را در مقاله‌‎ها عنوان نمی‎‌کرد بلکه عین متن و نقل قول را می‌‎نوشت که این مهم حاکی از دقت بالای اوست. بر همین اساس معتقد هستم اگر نویسنده و یا محققی می‌خواهد سیر تطور مقاله‌نویسی و نقد ادبی را در ایران بررسی کند باید به این مجموعه مقاله‌ها رجوع کند.

او ادامه داد: یکی از جلوه‌‎های تجدد طرح دیدگاه‌های تجددگرایانه در روزنامه‌‎های کاوه و ایرانشهر بوده که علامه قزوینی در این دو نشریه قلم زده است. بیان دیدگاه او درباره جمال‌زاده و قصه «یکی بود یکی نبود» و نوشتن درباره شیوه نگارش این داستان‌نویس از جمله نوشته‌‎های او در این مجله‌‎هاست. البته او در عرصه سیاست از فهم بالایی برخوردار است و این فهم در نامه‌‎هایی که به تقی‌‎زاده می‎‌نوشت و نظراتی که ارائه می‌‎کرده نمایان است منتها چون قزوینی انسانی بسیار تخصص‌گرا بود، هرگز به عرصه سیاست وارد نشد.

درک بالای علامه قزوینی از دنیای مدرن

بهرام پروین گنابادی در پایان خاطرنشان کرد: علما و عرفای قدیم نوشتن زندگی‌نامه را از جلوه‌‎های غرور و خودخواهی می‌دانستند و اغلب زندگینامه‌ها توسط شاگردان ایشان نوشته می‌‎شد. اما زندگینامه خودنوشت از مظاهر دنیای مدرن است و زندگینامه خودنوشت علامه قزوینی در کتابِ «بیست مقاله قزوینی»، آورده شده است. چنین شیوه نگارشی در زمان حیات وی تامل‌برانگیز است و نشان می‌دهد که او تجدد را به خوبی درک کرده است.

در بخش پایانی این نشست، جلسه پرسش و پاسخ و ارائه دیدگاه، بین حاضران و استادان شکل گرفت.

 

منبع: خبرگزاری ایسنا

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: علامه قزوینی مقاله نویسی عرصه سیاست مقاله ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۳۱۳۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تاریخ برده‌داری به زبان طنز

  کشور انگلیس ثروتمند نبود، فرانسه ثروتمند نبود، کشورهای اروپایی ثروتمند نبودند‌؛ اینها ثروت کشورهای دیگر را گرفتند.» آنچه خواندید بخشی از بیانات رهبری در باب کتاب «سرگذشت استعمار» است که به‌تازگی مجموعه‌ای نمایشی ازآن اقتباس شده و برای گروه نوجوان روی آنتن رفته است. به این بهانه نگاهی به چند و چون این کتاب و همچنین اثر اقتباس شده از آن انداختیم. 

برگ اول
واقعیت فانتزی
مجموعه نمایشی «هیس، هیچی نیس!» که به‌تازگی روی آنتن شبکه دوی سیما رفته،ویژه مخاطبان نوجوان در مرکز سوره تولید شده است. تهیه‌کنندگی این اثرراحمیدرضا عطارد به‌عهده دارد وکارگردانی آن را هم حسین حقانی به انجام رسانده است.دراین سریال به زبان طنز و در قالب فانتزی تاریخچه برده‌داری و استعمار به تصویر کشیده شده تا مخاطبان نوجوان هم با این بخش از تاریخ جهان آشنا شوند وباسبک انتخاب شده برای روایت، زهر آن گرفته شود.زینب یزدانی،سردبیر مجموعه دراین خصوص به جام‌جم گفت: دوره تاریخی انتخاب شده بسیار تلخ است و به همین علت در نظر داشتیم با زبان طنز، زهرش را بگیریم تا برای این گروه سنی جذاب‌تر شود. در این اثر ساختارشکنی کردیم که امیدوارم مخاطب بپسندد‌. در تیم پژوهش اطلاعاتی را که سند محکم داشت به نویسنده می‌دادیم اما دست او باز بود که این داده‌ها را در قالب نمایش بازآفرینی کند تا برای مخاطب نوجوان جذابیت داشته باشد. فکر می‌کنم سال‌هاست چنین کاری برای مخاطبان نوجوان انجام نشده بود. 

برک دوم
این قصه خواندنی است
کتاب ۱۵جلدی سرگذشت استعمار که به قلم مهرداد میرکیایی نوشته شده، منبع اقتباس سریال «هیس، هیچی نیس!» قرار گرفته است. این کتاب را سوره مهر منتشر کرده و در بخشی از آن می‌خوانیم: در همین روزها مردی که خودش را تاجر انگلیسی معرفی می‌کرد همراه فردی هندی که مانند سادات دستار سبزی به سر بسته بود و ادعا می‌کرد نامش سید کرامت‌علی است، از تبریز به سوی استرآباد به راه افتاد. این دو مسافر در میان ترکمن‌ها از حوادثی که در قفقاز رخ داده بود، جنگ‌های ایران و روسیه و شکست سخت ایران صحبت می‌کردند. دو غریبه عجله‌ای برای ادامه سفر نداشتند. آنها پس از دیدار با گروهی از ترکمن‌ها به ملاقات دسته‌ای دیگر می‌رفتند و... .

برگ سوم

هر جلد، یک ماجرا
همان‌طور که اشاره شد، این کتاب ۱۵جلد است که در هرکدام به ترتیب می‌خوانیم:

سفر به آن سوی دریاها(جلد۱): در این کتاب ماجراهای سفرهای دریایی پرتغالی‌ها و غارت‌های‌شان شرح داده شده است. 
گرگ‌ها با چشم باز می‌خوابند(جلد۲): دراین جلد ماجرای استعمار انگلیس برهند وچپاول ثروت هند توسط ملکه انگلیس شرح داده شده است. 
شکار انسان(جلد۳): برده‌داری غربی‌ها وشکار انسان‌ها ازقاره آفریقا در این جلد از کتاب به رشته تحریر درآمده است. 
صلیب خونین (جلد۴): اروپایی‌ها هرجا می‌رفتند همراه‌شان کشیش‌ها را هم می‌برند به این بهانه که می‌خواهند مسیحیت را گسترش دهند اما ... .
راهپیمایی اشک‌ها (جلد‌۵): ماجرای قتل و قارت بومیان سرخپوست قاره آمریکا در این کتاب مستند شده است. 
فاخته‌ها لانه ندارند(جلد۶): درشهر ونیز که دریانوردان معروفی داشت،هرساله حاکم با دریاازدواج می‌کرد تاصاحب دریا شود...!
سفر الماس (جلد۷): حکایت این کتاب، حکایت الماس است و سفرهای دریایی رزمناو انگلیسی برای ملکه انگلستان. 
به دنبال کادی (جلد ۸): کادی پارچه‌ای است که با گاندی آن را نماد استقلال‌طلبی در هندوستان کرد و نهایتا هند را از استعمار انگلستان درآورد. 
افطار در کلیسا (جلد ۹): مهدی میرکیایی دراین جلد ازکتاب سرگذشت استعمار،ماجرای خالی شدن خزانه پرازالماس وفیروزه و سنگ‌های قیمتی ایران را نوشته است. 
گنج‌های کلات (جلد‌۱۰): این کتاب در مورد تاریخ ایران و اشتراکش با استعمار است. ماجرای محمود افغان و شاه سلطان حسین. 
جوانه‌های آتش (جلد ۱۱): این جلد از کتاب هم در مورد تاریخ ایران و این بار دوره قاجار و اشتراکش با استعمارگران است. 
 بازی بزرگ (جلد۱۲): این جلد از کتاب هم دوباره درباره تاریخ ایران و استعمار انگلستان است و جدایی بخش‌هایی از ایران. 
ماجرا هنوز تمام نشده (جلد ۱۳): در کنار ایران معاصر،امپراتوری بزرگ دیگری هم بودبه نام عثمانی. استعمار علاوه بر ایران، تمایل نداشت عثمانی هم بزرگ باقی بماند. 
فارغ‌التحصیل زندان (جلد ۱۴): یک روزنامه‌نگار که در حال ارسال اخبار هیجان‌انگیز از آفریقاست، به دستور پادشاه بلژیک شروع به خرید زمین‌های آفریقایی‌ها می‌کند. او این زمین‌ها را به بهای اندک می‌خرد، آن هم سه برابر مساحت بلژیک. 
ملکه تهیدست (جلد ۱۵): داستان، داستان مواجهه ناوگان دریایی قدرتمند انگلستان با چینی‌هاست.